18 jaar, de afgrond tegemoet of een nieuw begin

Het was een zachte avond en aan de hemel wemelde het van de sterren, ik dronk rustig een papaya-shake toen een 7-jarig Andesjongentje me gadesloeg en op me af kwam met een kartonnendoos. Hij verkocht met de gedrevenheid van een jager kauwgommen en sigaeretten per stuk. Zonder een zweem van twijfel bleef hij aandringen, zonder succes evenwel. Met gevoel voor dramatiek haalde hij z´n schoudertjes op en liep, na omgedraaid te zijn, licht voorovergebogen weg.
De kinderen worden door hun ouders de straat opgestuurd en moeten terugkomen met geld. Vaak mogen ze niet thuiskomen voordat ze een bepaald bedrag binnen hebben gehaald. Het is groeiend probleem waar ook de "rijke" toeristen schuldig aan zijn. Buitenlanders geven aan de lieve snoetjes soms zulke hoge bedragen (niet slecht bedoeld welliswaar) dat het meer oplevert dan wat hun vader na een hele maand noeste arbeid verdient. Heel bekend en triest is het tragische verhaal van de diepe armoe waarin veel gezinnen verkeren. Er is gewoon geen geld, weinig eten, kinderen huilen zijn ziek, ongedierte, ruzie, een vader met een al te intieme verhouding met koning alcohol, geweld, mishandeling, angst en het zal niet veranderen. Er heerst vaak echte radeloosheid. En dan is het niet zo onbegrijpelijk dat spanningen in een gezin zo hoog kunnen oplopen dat kinderen wegblijven en die talloze problemen (soms) proberen te vergeten door lijm te snijven. Ze durven, kunnen of willen niet meer terug. Paradoxaal genoeg gebeurt veel ellende ondanks de zorg die de ouders toch zouden willen geven.
Fundation La Paz is één van de organisaties die actief hulp bieden aan de niños. Nadat de eerste noden zijn verholpen worden ze in de derde fase van het programma langduriger opgevangen. Hen begeleiden en kansen geven zodat ze op termijn zelf een menswaardig bestaan kunnen opbouwen. Huisvesting, eten, medische zorg, scholing, werk, ontspanning, opvoeding horen daarbij. Kortom ze een bestaan geven waar elk kind minimaal recht op heeft; niet op straat hoeven slapen, geen lijm hoeven snuiven, niet bang hoeven zijn, niet hoeven bedelen om je honger te stillen, niet in de steek gelaten worden. Soms heb ik de indruk dat ik als subtiele duizendpoot in een duiventil werk om het zacht uit te drukken.
Daarentegen heerst er een striktere structuur bij Mendez Arcos, de andere organisatie waar ik me als sportinstructor voor inzet. De directeur, een innemende man waarvan de jaren al zichtbaar beginnen te worden aan de door de zon verweerde rimpelige huid en de doffe ogen, heeft de touwtjes stevig in handen. In de stemming van een klein kind dat op schoolreis gaat laveer ik met plezier tussen de honderd-en-één kraampjes met duizend-en-één dingen naar het pleintje om me samen met de gasten uit te leven. Ze rennen en hollen met de opgekropte energie van een renpaard die eindelijk van stal mag. Onder de onbarmhartige zon zijn de eerste, reeds legendarische, wedstrijden tegen andere scholen achter de rug. Op de agenda voor de volgende weken staan een volleybal- en pingpongtornooi. Tot heden zijn mijn ijdele pogingen om de voetbal-technisch onderlegde spelers meer collectiviteit bij te brengen vruchteloos gebleken. Al geef ik de moed nog niet op en heb ik nog 10 maanden tijd. Hun voorbeeld Bolivar, de Boliviaanse voetbalhoop in bange dagen, speelde touwens op dezelfde wijze hun wedstrijd voor de Copa Libertadores (de Zuid-Amerikaanse Champions League) waarvan ik één van de gelukkige toeschouwers was. Swingende hoogstandjes a la Zidane/Coppens afgewisseld met Baseggio-luiheid. Voetbal opium voor het volk! Tja, beter dan lijm snuiven zeker.
Voortvloeiend uit mijn werkzaamheden bij Mendez-Arcos heb ik kennisgemaakt met de Canadeese Lynda. Ze is een elegante oudere vrouw die de belichaming is van zowel moederlijke warmte als bikkelharde activisme met de energie en pit van vrouw die twee keer jonger is dan zij is. Ze vertelde mij het aangrijpende verhaal dat de overheid de subsidies stopt eenmaal de jongeren de leeftijd van 18/19 jaar bereikt hebben. Begrijpelijk daar de gemeenschap hoe dan ook niet kan blijven opdraaien. Het probleem dat zich stelt is evenwel dat de gasten veelal zonder wek, geld noch waardevol diploma van een routinematig bestaan terug in een zwart gat vallen en dit zou al de geleverde inspanningen tevergeefs maken. Moeilijk te vatten deze Vaticaanse-lange-termijnvisie!!!
De organisatie "Helping Hands" die ze twee jaar geleden op poten heeft gezet biedt de jongeren begeleiding en een adequaat vangnet aan gedurende een overgangs periode van 1 a 2 jaar. Helpen bij het zoeken naar huisvesting, ondersteunen bij openen van een bankrekening (leren sparen) en e-mail adres, lenen van essentieel gerief (dekens, gasfornuis,...) school en werkactiviteiten stimuleren, zoeken naar sponsers en ontspanningactiviteiten aanbieden... In het geweldig gezelschap van enkele andere Boliviaanse vrijwilligers proberen we met magische spitsvondigheden dit kleinschalig maar "O zo belangrijk" initiatief te steunen en ons steentje bij te dragen. De weg is nog lang maar het perspectief en de vooruitgang stemmen me zeer gunstig. Ik hou jullie op de hoogte.

Volgende post: het waargebeurde kayakverhaal op het Titicacameer.
Groetjes aan allen van de niños en mezelf, hasta luego.